In sos logos de Angioy – Percorsi di turismo identitario – Thiesi

by admin
Sighit su viàgiu nostru in sos logos de sa Sardigna chi ant connotu su passàgiu de s’Alternos in sos annos nòdidos connotos comente rivolutzione sarda.
In custu segundu viàgiu bos amus a giùghere in su territòriu de Tiesi, bidda tra sas prus importantes de su Meilogu. Tzertificados 3000 abitantes prus o mancu, naschit in sa costa orientale de s’ispuntone “Su Montiju” e pròpriu pro more de custa caraterìstica si pensat chi nascat su nùmene suo: Tiesi dae s’agetivu tiesu, isterridu.
Tiesi est oe importante pro sa produtzione de su casu e de sos àteros produtos chi nde derivant e pro cussa artesanale de sa pedde e de sa lana, de sa tessidura e de sos mòbiles. In sos annos de sa rivolutzione sarda at àpidu unu ruolu tzentrale tantu chi at promòvidu sos motos antifeudales de su Logudoro, finas a su fatu malefadadu de sa deprimidura de su 1800.
Difatis fiat istada Tiesi sa prima bidda a si rebellare a sos tributos artos meda betados dae sos feudatàrios e a comintzare totu sa faina chi aiat giutu a sa martza ghiada dae s’Alternos a cara a Casteddu.
In su 1795 sa populatzione si fiat bortada contra a su duca de s’Asinara e in fatu beniat istipuladu un’acordu intre de Tiesi, Bessude e Cherèmule pro pedire s’abulitzione de su regime feudale. Fatu importante chi aiat dadu fortza e coràgiu a sas biddas lacanantes tantu chi in su 1796 beniat istipuladu un àteru acordu antifeudale mòvidu dae àteros 32 bidditzolos.
Angioy, aiat detzisu de non esecutare s’òrdine de su Vitzere de incasciare sos tributos in ogni manera possìbile, aiat leadu su cumandu de sa rebellia contra a sos feudatàrios, ma timinde de èssere protzessadu a manera ingiusta passadu pagu tempus, partit disterradu a Parigi, isetende inie s’ocasione pro pòdore crarire sa positzione sua.
Su 1800 est “S’annu de s’atacu” in su cale sos Tiesinos, galu afustigados dae sos abusos de sos feudatàrios, àende ischidu chi su Guvernadore los cheriat atacare, aianat organizadu un resitèntzia cun 800 òmines. Balentes finas a sa fine sos tiesinos, a dolu mannu, aiant pèrdidu contra sos prus de 1500 tra sordados e bandidos e si fiant dèvidos arrèndere. Domos meda finint brusiadas, batòrdighi tiesinos morint e medas àteros impresonados e àteros bochidos.
Gai finit cust’istòria rista meda chi a sos tiesinos fiat dolfida meda in contu de òmines mortos e de sas cunseguèntzias àpidas pro sos annos imbenientes.
Tocat de isetare su 1836 pro bìdere sa fine su feudalèsimu finas pro su pòpulu sardu gai liberadu dae sèculos e sèculos de prepotèntzias.
Programma de su viàgiu
Movimus dae Tàtari dominìga 18 de martzu a sas 9:00; nos agatamus in su parchègiu de su tzentru commèrtziale Monserrat .
A sas 10 adòbiu in sa “Piazza Caduti in Guerra” de Tiesi.
In Tiesi amus a visitare sa “Turre presone”, fraigada dae frades Manca, feudatàrios de su territòriu de Tiesi, pro amparare s’intrada in sa bidda e in sos sèculos imbenientes est istada modificada pro. nde fàghere una presone. Est istada importante finas durante sa rebellia e est cantu b’addurat de su palatu baronale betzu chi fiat postu in ue oe s’agat sa domo comunale.
A làcanas de sa domo comunale amus a vitare sas Domus de janas ‘‘Binza de Giosso’’, setes grutas chi in su tempus ant connotu àteros impreos, comente traballu e trasformatzione de su binu.
A sas 11 passizada in su tzentru istòricu, passende a cara a sa domo “Casa Flores”, importante ca dae una de sas fentanas Frantziscu Cilocco aiat intzitadu sos tiesinos a si bortare a si rebellare contra a sos feudatàrios, chi si fiant movende a cara a su palatu ducale pro lu destrùere. Dae inie amus a andare a sa crèsia de Santa Vittoria, fata in istile Gòticu-Aragonesu a fora e dae elementos rinascimentales a intro, e pro su murale chi ammustrat sa contza de sas peddes, atividade econòmica chi est istada importante meda pro Tiesi.
A sas 11:45 amus atopare a sa “Sala Aligi Sassu” in ue b’est su murale nòdidu “I moti angioini” chi s’artista at fatu in su 1962 chi ammustrat unu momentu (1799) importante meda de sa rivolutzione de Tiesi.
Nos firmamus pro bustare a sa una (13.00) ognunu su chi cheret, a sas 15:00 vìsita a su Museo Aligi Sassu, unu de sos prus importantes protagonistas de s’arte italiana de su noighentos.
Finimus a sas 16:30 visitende sas Domus de janas de Mandra Antine, forsis s’esempru prus interessante de s’architetura ipogèica casandrina.
Si recuit a sas 18.00 a cara a Tàtari.
Àteras ocasiones sunt in preparatzone e ispetant a totus sos appassionados de custa istòria pagu connota si puru importante meda pro s’istòria de su pòpulu sardu.
Bos isetamus domìniga 18 de martzu!
Pro Informatziones e prenotatziones: 3662085483 Giuseppina; e dae su lunis a sa chenàbura dae sas 10 a sas 13; 079230268 Maria Antonietta
Si pagat 20 euros per òmine
Àteros chi ti podent interessare

Santugaine cun s’Istitutu Bellieni – Totus sos eventos in programma
25 Cabudanni 2020

“Sa limba sarda de onni die”- Cursu online
13 Làmpadas 2020