Michele Pinna

de Antonello Nasone


Su caminu intelletuale de Micheli Pinna (1ᵃ parte)

In sos annos in antis de sa publicatzione de su primu nùmeru de sa rivista “Sesuja”, in abrile de su 1985, Micheli Pinna at postu aficu a iscrìere duas monografias: sa prima, Filosofia e scienza nella “Scuola di Francoforte”. La metacritica di Th. W. Adorno de su 1980, est s’isvilupu de sa tesi de làurea sua de carchi annu prima, sa segunda, publicada impinna a s’essida de “Sesuja”, L’esperienza tradita. Cultura-Apprendimento-Educazione in Jean Piaget, est un’interessu betzu pro Piaget un’autore chi Pinna at torradu a lèghere in sos annos de insegnamentu in iscola.

Pro sa genesi de “Sesuja”, e pro cumprèndere su caminu intelletuale de Micheli Pinna tocat de tènnere in contu custos duos pilastros chi ant a règhere s’àndala sua de meledu in su benidore.

Su pensu de Adorno est difatis frutu de s’abboju cun cussu chi at a èssere su Maistru reconnotu sou e chi at marcadu a manera indelèbile sos annos de istùdiu in s’ateneu fiorentinu: Sergio Moravia. Custu, in su 1974, un’annu in antis de sa cramada a ordinàriu de Istòria de sa Filosofia, aiat publicadu Adorno e la teoria critica della società, unu testu chi luego aiat atzesu s’intregu de Pinna, galu giòvanu, pro su pensu de s’esponente de sa “Scuola di Francoforte”.

Mancari in fundu bi siant sas umbras de Dialettica negativa e Minima Moralia, sos testos chi Pinna at esaminadu de prus sunt Sulla metacritica della gnoseologia e su volume colletàneu Dialettica e positivismo in sociologia. Si in su primu Pinna iscriet sas crìticas adornianas a Husserl, chi tenet sas neghes de àere delegadu «il momento conoscitivo esclusivamente alla riflessione del soggetto sul dato», in finitia de su capìtulu mustrat comente sas antinomias de sa fenomenologia husserliana signaladas dae Adorno non tenent in conto s’ùrtimu Husserl, su de La crisi delle scienze europee, chi diat àere prus de unu puntu de cuntatu cun sa Dialettica dell’Illuminismo e in ue Husserl tzèlebrat, segundu Pinna «il fallimento delle scienze e della filosofia, da cui nasce la ricerca di nuovi “sensi” e di nuove prospettive conoscitive».

Est custa s’introduida teoretica chi atzendet sa setzione propositiva de su tema tzentrale de su traballu: su raportu filosofia- iscièntzia. Partende dae sa crìtica adorniana a sa resone iscientìfica impersonada dae Popper – su de pònnere in discussione s’autonomia assoluta de s’iscièntzia, subra de sa cale si fundat s’epistemologia iscientista de Popper, cunforma a s’epistemologia de sas iscièntzias sotziales chi a manera netzessària espressat «l’intenzione e la possibilità di modificarne il suo statuto teorico [della scienza n.d.a.] [della scienza n.d.a.] e la sua concezione allargandone i suoi orizzonti operativi» -, Pinna sebestat in su caminu crìticu-interpretativu fatu dae Adorno s’àndala giusta pro si liberare siat de sa cuntzetzione ispeculativu-dialètica siat de cussa obietivìsticu-formale, unu caminu capatze de abèrrere a nou unu «discorso verso gli orizzonti del “possibile”». Sa teoria crìtica adorniana frunit a Pinna, duncas, una crae interpretativa chi at a èssere una costante de s’àndala sua intelletuale: unu mètodu de demistificatzione de un’opositzione aparente chi rapresentat duas caras de sa matessi medàllia ebbia.

Premissa fundamentale a su sàgiu subra de Piaget, in ue su pensadore frantzesu lassende a banda sa “mala” filosofia «nelle sue forme chiuse all’esperienza ed alla critica “immanente” della “realtà”», torrat a bìdere su raportu filosofia-iscièntzia leende in consideru sa chi Pinna cramat «”saggezza” dell’esperire che deve accompagnare l’uomo non nella pretesa di possedere la “verità” ma nella sua passione e ricercarla». Su refudu, in su matessi tempus, de sa presuntzione de s’intelletuale serradu in sos presumidos cuntzetos generales suos e de s’iscientziadu catuladu dae sa netzessidade eterna de su datu, diventat bisòngiu teoricu-morale si si diat chèrrere segare sa cristallizatzione de sos assetos sòtziu-polìticos chi rapresentat su resurtu inevitàbile chi sas duas caras de sa matessi medàllia persighint. S’arriscu chi torrat de un’iscola in foras de sa “saggezza” de s’esperire est difatis cussu de inditare sa pràtica de insignamentu a una sabidoria notzionìstica astrata priva de cale si siat ligàmene cun su cuntestu in ue s’est; Piaget a s’imbesse «vuole mostrare l’importanza del ruolo dell’apprendimento nella sua funzione di mediazione tra l’individuo, la società e il tessuto culturale in cui si vive e si opera».

A sa vigìlia de sa prima essida de “Sesuja” s’iscritura acolumada in sos duos sàgios connoschiat una fase polìtica chi non si fiat bida mai. Pinna, giai dae carchi annu aiat istèrridu sas velas a su Bentu sardista, chi aberiat a sos ogros suos unu mundu prenu de possibilidades pro sa teoria crìtica: su de sa sotziedade e de sa cultura sarda.

isbe

Iscrie ite nde pensas

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *